هیدروکربن ها که در بسیاری از مواد آلی وجود دارند، بخش زیاد و قابل توجه از نفت را تشکیل می دهند و در صنعت نیز کاربرد زیادی دارند. حتی کیسه های نایلونی خرید و دیگر اجسام پلاستیکی نیز متشکل از هیدرو کربن ها هستند. اما هیدروکربن ها چه هستند؟ از چه تشکیل شده اند؟ و سوالاتی دیگر که امید است در این مطلب به آنها جواب دهیم.
هیدروکربن ها یکی از ساده ترین و مهمترین مواد آلی هستند و همانطور که از نامشان پیداست، از هیدروژن و کربن تشکیل شده اند؛ به صورتی که رشته ای از اتم های کربن وجود دارد و به هر کدام از کربن ها، تعدادی هیدروژن متصل شده است (در ادامه، این موضوع را دقیقتر بیان خواهم کرد).
ساده ترین هیدروکربن، یک هیدروژن واحد است که ما به طور کلی آن را هیدروکربن حساب نمی کنیم؛ اما در برخی مواد آلی که در ساختار خود دارای هیدروکربن هستند، گاهی یک اتم هیدروژن به عنوان هیدروکربن حضور دارد.
به طور کلی 4 دسته هیدروکربن وجود دارد:
که در هر قسمت به تغریف یکی از آنان می پردازیم:
این هیدرو کربن ها، فقط دارای پیوند های کوالانسی یگانه هستند و در آنها پیوند دوگانه یا سه گانه وجود ندارد (یعنی میان دو اتم بیش از یک پیوند کوالانسی برقرار نیست.) . مانند هیدروکربن های زیر:
متان | اتان | پروپان | بوتان |
CH4 | CH3CH3 | CH3CH2CH3 | CH3CH2CH2CH3 |
پنتان | هگزان (تینر) | هپتان | |
CH3CH2CH2CH2CH3 | CH3CH2CH2CH2CH2CH3 | CH3CH2CH2CH2CH2CH2CH3 |
همانطور که می بینید، آلکان ها بر وزن «آلکان» و با اعداد رومی (البته چند استثنا در آغاز وجود دارد) و بر اساس تعداد کربن ها نامگذاری شده اند.
همچنین می بینید که هر اتم کربن در 4 پیوند کوالانسی شرکت کرده است. البته این خاصیت، در تمام اتم های نافلزات (به غیر از هیدروژن که تنها در یک پیوند شرکت می کند و البته گاز های نجیب که در پیوند شرکت نمی کنند) وجود داشته و به قانون هشت تایی یا Octet معروف است.
در قسمت های بعدی، به صحبت درباره ی آلکن ها و آلکین ها خواهم پرداخت.
پایان قسمت اول